15 Công dụng của hạt mè, cách làm muối mè thơm ngon tại nhà

Có lẽ hạt mè đã không còn quá xa lạ gì đối với người Việt trong thời nay. Đây được xem là loại gia vị không thể thiếu trong bất kì bữa ăn gia đình nào. Bên cạnh việc mang lại sự đa dạng cùng với hương vị đậm đà thơm ngon trong các món ăn, loại thực phẩm này còn góp phần không nhỏ trong lĩnh vực làm đẹp, đặc biệt là trong các công thức giúp nuôi dưỡng làn da.

Phân loại hạt mè

Hiện nay trên thị trường có 2 loại hạt mè chính và được bày bán rộng rãi là hạt mè đen và trắng. Trong mè trắng có chứa thành phần chất béo và chất đạm cao. Bên cạnh đó trong loại dầu được chiết xuất từ mè trắng có chứa khá nhiều hoạt chất Omega 3. Nhờ vậy, có tác dụng giảm lượng cholesterol trong máu, hạ huyết áp và góp phần hỗ trợ cải thiện khả năng nhận thức.

Với loại hạt mè đen thì có tính ngọt, giúp sáng mắt, bổ sung trí não, có thể chữa lành vết bỏng, hoặc các vết sưng tấy. Vì vậy hiện nay có nhiều người chọn mua mè đen do các lợi ích và công dụng trong chế biến các món ăn của nó là rất nhiều.

Loại hạt này thường được dùng để làm bánh, nấu cháo, nấu chè. Ngoài ra cũng có thể đem rang lên và thêm vào một số món ăn như một loại gia vi để giúp cung cấp thêm các chất dinh dưỡng thiết yếu cũng như góp phần tạo sự đa dạng cho món ăn đẹp mắt hơn.

Giá trị dinh dưỡng của hạt mè

Hạt mè có vị ngọt tự nhiên, mang tính bình, không chứa chất độc hại và đồng thời còn có tác dụng kiện tỳ ích vị; tư âm nhuận phổi, bổ can thận. Trong loại hạt này có chứa các thành phần dinh dưỡng chính có thể kể đến như protid, lipid, glucid, chất xơ tự nhiên và thêm vào đó là những hợp chất Vitamin B1, B2, E,…

Bên cạnh đó cũng có chứa khá nhiều các khoáng chất thiết yếu khác như: Ca, P, K, Na,… Và điểm nổi bật nhất về hạt mè đen chính là trong thành phần của nó có chứa hàm lượng Vitamin E lớn hơn một số loại thực phẩm khác. Theo như nghiên cứu của một số chuyên gia nhận định rằng , trong 100g mè đen có chứa khoảng 5,14mg vitamin E. Vitamin E khi hấp thụ vào cơ thể sẽ góp phần mang lại lợi ích lớn trong lĩnh vực làm đẹp, vừa có thể nuôi dưỡng da từ sâu bên trong vừa bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường xung quanh.

Công dụng của hạt mè

1. Nguồn thực phẩm giàu chất xơ 

Qua những nghiên cứu của chuyên gia dinh dưỡng cho thấy, một người bình thường chỉ cần tiêu thụ khoảng 30g hạt mè nguyên chất (chưa bóc vỏ) có thể cung cấp cho cơ thể tới khoảng 3,5g chất xơ, chiếm 12% lượng chất xơ khuyến nghị cho mỗi ngày. Lợi ích mà chất xơ mang lại là rất lớn, đặc biệt là sức khỏe hệ tiêu hóa.

Hơn nữa, các nhà khoa học còn chứng mình được tác dụng của hạt mè trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim, một số bệnh ung thư, béo phì và đái tháo đường tuýp 2 là rất tốt và thu lại kết quả như mong đợi.

2. Giảm lượng cholesterol và chất béo trung tính

Với những người có tiền sử về bệnh tim hoặc thường hay mắc phải những vấn đề liên quan đến tim mạch có thể sử dụng hạt mè trong các khẩu phần ăn mỗi ngày để hạn chế đáng kể các triệu chứng của bệnh và đồng thời ngăn ngừa bệnh tình phát triển. Đó là nhờ vào khả năng làm giảm lượng cholesterol tổng thể và lượng chất béo trung tính trong cơ thể của loại hạt này rất tốt.

Trong thành phần của hạt mè có chứa khoảng 15% chất béo bão hòa, 41% chất béo không bão hòa đa (chất béo không no đa nguyên) và 39% chất béo không bão hòa đơn. Các loại chất béo này khi hấp thụ sẽ có thể giúp giảm lượng cholesterol LDL – loại cholesterol xấu và giảm thiểu hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh tim. Ngoài ra, trong loại hạt này còn chứa hai loại hợp chất thực vật là lignans và phytosterol cũng mang tác dụng tương tự như các chất béo bão hòa đa.

3. Nguồn cung protein thực vật dồi dào

Mỗi một ngày nếu bạn tiêu thụ 30g hạt mè thì sẽ có thể cung cấp cho cơ thể khoảng 5g protein. Không thể phủ nhận tầm quan trọng của protein trong hoạt động của cơ thể, loại hoạt chất này giúp tăng cường năng lượng cho mọi cơ quan trong cơ thể nhất là hình thành một số hormone và tăng cường cơ bắp. Vì thế, hạt mè là nguồn cung cấp dưỡng chất protein khá tốt cho người dùng.

Để tối đa hóa lượng protein sẵn có, bạn hãy ngâm và rang hạt mè trước khi dùng. Quá trình rang giúp làm giảm oxalat và phytates có trong loại hạt này. Đây là hai hợp chất gây cản trở quá trình tiêu hóa và hấp thu protein của cơ thể.

Hơn nữa, hạt mè có hàm lượng lysine thấp, một loại axit amin thiết yếu có nhiều trong các thực phẩm có nguồn gốc động vật. Do đó, nếu là người ăn chay, bạn có thể bù đắp loại axit amin này cho cơ thể bằng cách tiêu thụ các loại đậu như đậu thận và đậu xanh vì chúng có hàm lượng lysine cao.

Mặt khác, hạt mè chứa nhiều methionine và cysteine, hai loại axit amin bổ ích này thường không có trong các loại hạt đậu khác.

4. Tác dụng kiểm soát huyết áp

Huyết áp cao là một trong những nguyên nhân chính gây nên các vấn đề về tim và dấu hiệu đột quỵ. Trong hạt mè chứa khá nhiều magie, khoáng chất này có tác dụng làm giảm huyết áp một cách hiệu quả. Ngoài ra còn có lignans, vitamin E và các chất chống oxy hóa khác trong hạt mè có thể giúp hạn chế dấu hiệu tích tụ mảng bám hình thành trong động mạch, có thể kiểm soát huyết áp ở mức ổn định.

5. Hỗ trợ hệ xương phát triển khỏe mạnh

Hàm lượng cao các chất khoáng  chất cần thiết trong hạt vừng như kẽm, canxi  và phốt pho có tác dụng cải thiện sức khỏe xương của cơ thể. Các khoáng chất này có thể bổ trợ quá trình tái tạo và cung cấp canxi cho xương, phòng chống bệnh loãng xương.

6. Giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm

Việc ăn hạt mè có thể giúp chống viêm. Tình trạng viêm kéo dài dù là mức độ thấp có thể là một trong nhiều nguyên nhân gây ra một số tình trạng mãn tính như: béo phì, ung thư, các bệnh về tim và thận.

Những người mắc bệnh thận ăn hỗn hợp gồm 18g hạt lanh, 6g hạt mè và 6g hạt bí ngô mỗi ngày trong 3 tháng, các dấu hiệu viêm của họ giảm từ 51 – 79%. Tuy nhiên, vì nghiên cứu này thử nghiệm với hỗn hợp gồm 3 loại hạt, nên tác dụng chống viêm của riêng hạt mè là không chắc chắn. Nhưng các nghiên cứu tiến hành trên động vật sử dụng dầu hạt mè cũng cho thấy tác dụng chống viêm. Điều này có thể là do sesamin, một hợp chất được tìm thấy trong hạt mè và dầu của chúng.

7. Cung cấp dồi dào dưỡng chất Vitamin B 

Hạt mè là một nguồn cung dồi dào các vitamin nhóm B như: thiamine (B1), niacin (B3) và vitamin B6 tốt, cần thiết cho chức năng tế bào và chuyển hóa thích hợp. Ngoài ra, vitamin B6 còn tham gia vào quá trình tạo ra huyết sắc tố và đồng thời còn làm hạn chế được khả năng bị đột quỵ thường hay xảy ra ở người có tiền sử về bệnh tim mạch. 

8. Ổn định lượng đường huyết

Hạt mè chứa ít carbs nhưng lại giàu protein và chất béo lành mạnh nên có tác dụng hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu, rất thích hợp cho người bị đái tháo đường. Ngoài ra, trong loại hạt này còn có chứa pinoresinol, một hợp chất có thể giúp điều chỉnh lượng đường trong máu bằng cách ức chế hoạt động của enzyme tiêu hóa maltase.

Maltase phá vỡ đường maltose, loại đường được sử dụng làm chất làm ngọt cho một số thực phẩm. Nó cũng được sản xuất trong ruột của bạn từ quá trình tiêu hóa các loại thực phẩm giàu tinh bột như cơm, bánh mì, mì ống, bún, phở… Việc pinoresinol ức chế quá trình tiêu hóa đường maltose có thể dẫn đến lượng đường trong máu thấp hơn.

9. Giàu chất chống oxy hóa

Theo các nhà khoa học nhận định rằng, việc sử dụng hạt mè thường xuyên sẽ giúp cung cấp lượng các chất chống oxy hóa cao dồi dào cần thiết cho việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ bên ngoài.

Hơn nữa, hoạt chất Lignans trong loại hạt này có chức năng hoạt động như một chất chống oxy hóa cao, giúp ngăn ngừa hiệu quả dấu hiệu stress oxy hóa – một phản ứng hóa học có thể làm tổn hại các tế bào và gây ra một số căn bệnh mãn tính khác. Ngoài ra trong loại hạt này còn có chứa một dạng vitamin E được gọi là gamma-tocopherol được xem như một chất chống oxy hóa có khả năng ngăn ngừa mọi nguy cơ gây nên bệnh tim mạch.

10. Tăng cường hệ miễn dịch

Hạt mè được xem là nguồn dinh dưỡng cung cấp dồi dào các khoáng chất như kẽm, selen, đồng, sắt; và các dưỡng chất vitamin B6, E có vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể. Bên cạnh đó khoáng chất kẽm có tác dụng sản xuất và phát triển các tế bào bạch cầu giúp nâng cao khả năng phòng ngừa và loại bỏ mọi vi khuẩn, vi rút gây hại xâm nhập từ bên ngoài. Mỗi ngày chỉ cần tiêu thụ khoảng 30g hạt mè sẽ có thể đáp ứng tới khoảng 20% nhu cầu lượng kẽm khuyến nghị trong chế độ dinh dưỡng.

11. Làm giảm các cơn đau cơ khớp

Các cơn đau cơ khớp nhất là khớp gối đều bắt nguồn từ dấu hiệu viêm xương khớp. Khi tình trạng viêm khớp trở nên trầm trọng sẽ xuất hiện những hiện tượng như viêm và tổn thương oxy hóa phần sụn đệm khớp. Sesamin, một hợp chất có sẵn trong hạt mè mang tác dụng chống viêm và chống oxy hóa cao có khả năng bảo vệ các khợp cơ, sụn khỏi những dấu hiệu bị đau nhức..

Ở một nghiên cứu thực tế với những người bị viêm khớp gối đã sử dụng khoảng 40g bột hạt mè mỗi ngày kết hợp với việc uống thuốc đặc trị đã giảm bớt các triệu chứng đau nhức khớp tới 63%; trong khi đó những người còn lại chỉ uống thuốc đặc trị thì chỉ giảm được 22%. 

12. Có thể hỗ trợ sức khỏe tuyến giáp

Hạt mè khi để nguyên hạt hoặc đã qua sơ chế cũng mang lại hàm lượng dồi dào selenium, thậm chí chỉ với 100g hạt mè sử dụng cho mỗi ngày cũng đã cung cấp cho cơ thể tới 18% nhu cầu selenium theo khuyến nghị hằng ngày.

Đặc biệt hơn nữa là khoáng chất này đóng vai trò chủ chốt trong việc hình thành nên các hormone tuyến giáp; cơ quan này là nơi chứa đựng khoáng chất selenium nhiều nhất so với những cơ quan khác trong cơ thể. Ngoài ra, loại hạt này còn cung cấp đầy đủ một số khoáng chất thiết yếu khác giúp tăng cường sức khỏe tuyến giáp như sắt, đồng, kẽm và vitamin B6.

13. Cân bằng nội tiết tố trong thời kỳ mãn kinh

Trong hạt mè có chứa hợp chất phytoestrogen, các hợp chất thực vật này khi hấp thụ vào cơ thể sẽ có chức năng hoạt động tương tự như hormone estrogen. Vì thế, đây là loại hạt có ích cho phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh khi trong cơ thể ở giai đoạn này nồng độ estrogen thường hay có hiện tượng bị thiếu hụt. Ngoài ra Phytoestrogen có tác dụng giúp ngăn ngừa một số triệu chứng khác thường hay mắc phải đối với phụ nữ trong thời kỳ này.

Các nhà khoa học cũng đã chứng mình rằng những hợp chất thực vật trong hạt mè còn có khả năng hỗ trợ điều trị căn bệnh ung thư vú thu lại kết quả tốt hơn một số loại thực phẩm khác. Đây được xem là căn bệnh dễ gặp phải trong thời kỳ mãn kinh. Vì vậy, phụ nữ trong giai đoạn này tốt nhất nên bổ sung loại thực phẩm này vào chế độ dinh dưỡng mỗi ngày để có thể bồi bổ sức khỏe và đồng thời giảm thiểu nguy cơ mắc phải một số triệu chứng bất thường.

14. Làm dịu tình trạng bỏng nắng

Nếu phải ra đường và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên thì làn da của bạn có thể sẽ bị cháy nắng. Khi này bạn có thể dùng dầu mè thoa trực tiếp lên làn da bị bỏng rát do cháy nắng sẽ giúp làm dịu tức thì dấu hiệu trên. Ngoài ra cũng có thể dùng loại dầu này như một loại kem chống nắng trước khi ra đường để bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím từ ánh nắng mặt trời. Bên cạnh đó thì công dụng giảm thiểu hiện tượng xuất hiện các nếp nhăn của dầu mè cũng được giới chuyên gia chăm sóc sắc đẹp đánh giá cao về hiệu quả mà nó mang lại.

15. Hỗ trợ giảm cân

Đây thực sự là một trong những thực phẩm rất tốt cho nhữn người đang trong quá trình giảm cân. Lý do là bởi nhờ có hoạt chất Ghrelin có trong loại hạt này có tác dụng giảm lượng hormone tạo nên chứng thèm ăn. Ngoài ra, các chất Lignan có trong loại hạt này còn có khả năng kích thích cơ thể đốt cháy chất béo dư thừa và đẩy mạnh quá trình trao đổi chất; qua đó sẽ giúp cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn và đồng thời loại bỏ lượng mỡ, chất béo dư thừa trong cơ thể hiệu quả hơn.

Các cách chế biến hạt mè 

Cách làm muối mè

Nguyên liệu gồm có: 200g đậu phộng; 100g mè trắng hoặc mè đen; 100g muối bột trắng.

Cách thực hiện: Đối với mè và đậu phộng cần phải loại bỏ lớp vỏ bên ngoài trước khi chế biến. Lọc sạch rồi đem phơi lại tất cả cho đến khi khô hẳn. Tiếp theo rang hạt mè trong lửa nhỏ liên tục cho đến khi chín dần đều, sau đó đổ ra rổ và chờ cho hạ nguội hẳn. Với đậu phộng cũng rang tương tự như hạt mè cho đến khi vỏ đậu bắt đầu bong ra, hạt đậu chín hẳn và chuyển sang màu vàng là được. Đến khi tất cả nguyên liệu nguội hẳn rồi cho mọi thứ vào giã cho đến khi nhuyễn hoàn toàn, cuối cùng trộn thêm với muối là có thể sử dụng được.

Một số lưu ý khi sử dụng hạt mè

Việc sử dụng hạt mè thường xuyên sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng bên cạnh đó sẽ gây ra một số phản ứng phụ nếu bạn lạm dụng hoặc dùng với liều lượng quá nhiều. Bên cạnh đó, với những người có cơ địa dị ứng với một số thành phần của loại hạt này tốt nhất nên tránh tiếp xúc với thực phẩm này dưới mọi hình thức.

Ngoài ra, trong loại thực phẩm này có chứa khá nhiều khoáng chất vì vậy có thể khiến cho bệnh tình của những người bị sỏi thận sẽ nặng thêm. Với một số trường hợp mắc phải triệu chứng đông máu, tắc nghẽn tĩnh mạch, có tiền sử bệnh tim mạch tốt nhất hạn chế sử dụng loại hạt này.

Một số thắc mắc liên quan đến hạt mè

Ăn hạt mè có giảm cân được không?

Với hàm lượng chất xơ cùng với một số dưỡng chất khác trong hạt mè sẽ giúp cho quá trình giảm cân được tốt hơn và đồng thời còn tăng cường hệ miễn dịch cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên trong một vài trường họp sử dụng quá nhiều cũng sẽ gây ra hiện tượng tăng cân vì bản chất của hạt mè có lượng calo khá cao. Vì thế mỗi ngày bạn chỉ cần ăn khoảng 30g hạt mè là đủ để bồi bổ dưỡng chất và còn hạn chế khả năng gây tăng cân.

Ăn hạt mè có nổi mụn không?

Đặc tính của loại hạt này mang tính lành, không hề chứa chất độc hại; vậy nên bạn có thể yên tâm sử dụng thường xuyên mà không phải lo ngại về hiện tượng nóng trong người gây nên các nốt mụn. Tuy nhiên đối với những người có cơ địa dị ứng với một số thành phần của loại hạt này cũng không nên sử dụng để tránh mắc phải những phản ứng phụ gây ảnh hưởng cho sức khỏe.

Hạt mè có tốt cho bà bầu không?

Phụ nữ trong giai đoạn mang thai cũng có thể sử dụng loại hạt này để bồi bổ sức khỏe cho cả mẹ lẫn thai nhi. Các chất chống oxy hóa cùng với một số khoáng chất khác sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể tránh khỏi những tác nhân gây hại cho cơ thể thai nhi; qua đó sẽ giảm thiểu được nguy cơ bị dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh mắc phải các tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến sức khỏe người mẹ và cả thai nhi.